Twórczość Krzysztofa Wodiczki, polskiego artysty mieszkającego w USA, reprezentuje nurt tzw. sztuki publicznej. Wodiczko podejmuje problematykę wykluczenia, obcości, przemocy, traumy i wielokulturowości posługując dwiema strategiami.
Przed wyjazdem z Polski, w latach 70. powstały Pojazdy – alegorie granic wolności w ówczesnym kontekście politycznym. W USA artysta konstruował urządzenia (Instrumenty) i pojazdy przeznaczone dla bezdomnych, emigrantów, weteranów i innych grup społecznych pozbawionych głosu w przestrzeni społecznej (Laska Tułacza, Rzecznik obcego, Polis-car, Pojazd dla bezdomnych, Roz-broja). Drugą strategią jest pomnikoterapia. Pojęcie to, po raz pierwszy użyte przez artystę w tytule wykładu wygłoszonego na Uniwersytecie Michigan (2002) łączy dwa elementy: pomnik rozumiany jako obiekt odwołujący się do pamięci zbiorowej, monument, memoriał oraz terapię, czyli leczenie, przepracowanie i oswajanie straty, bólu, traumy. Wodiczko traktuje bohaterów swojej twórczości jako współtwórców, którzy opowiadając o sobie konstruują narrację projekcji, ale przede wszystkim jako jej adresatów – poddaje ich terapii.
„Ludzie w szoku, w traumie zastygają w bezruchu, kamienieją jak posągi czy pomniki, zaś monumenty i budowle stają się nieraz niemymi i nieruchomymi świadkami wydarzeń w przestrzeni publicznej. Zarówno ci ludzie, jak i monumenty i demokratyczna przestrzeń publiczna, zdają się ciągle potrzebować tego samego: re-animacji. Powtórnego ożywienia” – mówi artysta. Temu mają służyć zarówno „instrumenty”, jak i projekcje realizowane w ramach pomnikoterapii. Osoby pokrzywdzone i marginalizowane społecznie odzyskują głos w przedsięwzięciach audiowizualnych, stają się widzialne dzięki temu, że projekty, w których uczestniczą, są realizowane w przestrzeni publicznej.
Artysta zaczynał pracę z „pomnikami” od projekcji statycznych, w warstwie formalnej będących obrazami rzutowanymi na konkretne obiekty, zestawienia te dekonstruowały pierwotne znaczenia budynków, instytucji czy monumentów. Wodiczko zrealizował około 80. tego typu projekcji na całym świecie, obecnie zajmuje projekcjami audiowizualnymi, traktując fasady budynków reprezentujących kluczowe instytucje i symboliczne obiekty architektury jako scenę dla tych, którzy nie mają prawa głosu. Jego realizacje polegają najczęściej na rzutowaniu na obiekt architektoniczny gestów dłoni, twarzy lub całych postaci osób mówiących. Do najbardziej znanych realizacji Wodiczki należą, między innymi, Kariatydy – projekcja na fasadzie warszawskiej Zachęty, A New Necessity – Zion Square w Jerozolimie, Słowa i gesty Wieży Ratuszowej w Krakowie, A-Bomb Dome Projection w Hiroszimie, projekcje poświęcone kobietom, ofiarom przemocy na budynkach El Centro Cultural Tijuana w Meksyku i Biblioteki Publicznej St. Louis w stanie Missouri.
Projekcje artysty-terapeuty umożliwiają wypowiedzenie tajonego bólu i żalu, pokazują wprost wstydliwie ukrywane problemy społeczne. Sztuka Wodiczki zamienia ludzi w pomniki, nie przez unieruchomienie ich w mitach i stereotypach, ale przez symboliczne uwolnienie, pozwalając mówić tym, którym odebrano głos pomaga im w odbudowaniu utraconej tożsamości.
UWAGA! Chcesz zamieścić ten artykuł na swojej stronie?
» Pamiętaj o zachowaniu formatowania tekstu i ewentualnych odnośników do reklamowanych stron w formie aktywnej.
» Zamieść informację na temat pochodzenia artykułu wstawiając pod nim poniższy kod w niezmienionej wersji:» Pochwal się w komentarzach gdzie zamieściłeś artykuł. Na pewno jego autor ucieszy się z tego i z chęcią odwiedzi Twoją stronę.