prawoSłowo kara używana jest w języku potocznym. Natomiast w kontekście prawnym mówimy np. o karach umownych w prawie cywilnym, o krach dyscyplinarnych, karach taryfowych, karach za wykroczenia itd. W prawie karnym, mówiąc o krze mamy tu na myśli karę kryminalną.

Kara kryminalna jest to osobista dolegliwość ponoszona przez sprawcę jako odpłata za popełnione przestępstwo, wyrażająca potępienie popełnionego przez niego czynu i wymierzana w imieniu państw np. Rzeczpospolitej Polskiej przez sąd. Do kar nie zaliczamy środków zabezpieczających, które w pewnym sensie są stosowane w związku z przestępstwem jednak nie mają być w założeniu odpłatą, a ich dolegliwość nie jest zamierzona.

Kara jest od dawna przedmiotem refleksji teoretycznej mającej wyjaśnić jej sens. Teorie powstały już w czasach starożytnych, głownie za sprawą filozofów greckich. Jedna z nich zwana jest teorią bezwzględności. Kładła ona nacisk na to, iż kara ma być odpłatą za przestępstwo. Przeciwne są natomiast teorie względne, zwane utylitarnymi. Tutaj kara powinna zmierzać do osiągnięcia pewnych rezultatów w przyszłości, powinna ona służyć zapobieżeniu przestępstwa przez ukaranego oraz inne osoby. Trzecią grupę stanowią teorie mieszane. Występuje tu zarówno idea kary jako sprawiedliwej odpłaty jak i idea kary celowej.

Potrzebę sprawiedliwej odpłaty uzasadniał sens kary Pitagoras, może być on więc uznany za pierwszego przedstawiciel teorii względnych. Seneka również powoływał się na jego poglądy i był kontynuatorem tej myśli. Myśliciele wieku Oświecenia kładli nacisk na potrzebę racjonalizowania prawa karnego oraz traktowania kary w sposób utylitarny. Miała ona służyć celom prewencyjnym, zapobieganiu popełnianiu przestępstw i przez to ochronę społeczeństwa, a nie odpłacenie za wyrządzone zło.

W dobie teraźniejszości najczęściej prezentowane są teorie mieszane, głównie w takich postaciach, iż kwestionują one charakter kary jako sprawiedliwej odpłaty za czyn. Przypisuje się tu znaczenie ogólnoprewencyjne i indywidualnoprewencyjne, a więc sprawiedliwa kara ma służyć osiąganiu pewnych celów, ma mieć charakter instrumentu ochrony społeczeństwa przed naruszeniem ważnych dla niego dóbr oraz interesów.

Cele kary przedstawiały się rozmaicie w rozmaitych epokach. W okresie krwawej zemsty miała ona na celu wyeliminowanie sprawcy niebezpieczeństwa. W momencie oparcia kary na czynniku odwetu przestaje ona być czynnikiem czysto instynktownym, który wyłącznie rządził krwawą zemstą międzynarodową, jednakże wątek ten nie zostaje całkowicie wyeliminowany. Kara przybiera postać równoważną do miary zła i krzywdy, jaką innej jednostce wyrządził przestępca. Cel wychowawczy kary to najwyższy postęp kary w tym zakresie. Kara wychowawcza wychodzi z założenia, iż nie sposób jest karać tylko dlatego, że popełniono przestępstwo, ponieważ teza o przywróceniu zakłóconej przestępstwem równowagi do poprzedniego stanu jest w istocie fikcją.

Kara jest ważnym jak i nie najważniejszym narzędziem w ręku państwa w walce z przeciwnikami porządku prawnego. Państwa współczesnego nie można sobie wyobrazić przecież władania bronią jaką w tym wypadku jest kara. Charakterystyczną cechą współczesnej kary kryminalnej jest to, że jest ona wymierzana przez sąd i po przeprowadzeniu postępowania przed nimi. Kara ta opiera się na wyłącznym uprawnieniu państwa do karania. Wynika z tego, iż tylko państwo jest uprawnione do wymierzania kar a także, że w wypadku popełnienia czynu, która pociąga za sobą wymierzania kary, funkcja wymiaru sprawiedliwości a przeto i kary, staje się obowiązkiem państwa.

Kara kryminalna jest tworem państwa i nigdy nie będzie mogła uniezależnić się do niego, co w danych warunkach składa się na treść władzy państwowej. To właśnie państwo dla przeprowadzenia swych zadań posługuje się środkami przymusu, a kara jest jednym ze środków realizacji tego przymusu i tym również uzasadnia się jej klasowy charakter.

UWAGA! Chcesz zamieścić ten artykuł na swojej stronie?
» Pamiętaj o zachowaniu formatowania tekstu i ewentualnych odnośników do reklamowanych stron w formie aktywnej.
» Zamieść informację na temat pochodzenia artykułu wstawiając pod nim poniższy kod w niezmienionej wersji:

» Pochwal się w komentarzach gdzie zamieściłeś artykuł. Na pewno jego autor ucieszy się z tego i z chęcią odwiedzi Twoją stronę.