Żelazo (łac. ferrum) jest pierwiastkiem metalicznym o dużym znaczeniu biologicznym. Jest kluczowym składnikiem wchodzącym w skład wielu związków biologicznych i jego dostarczenie z dietą jest niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmów żywych (w tym człowieka).
Żelazo w komórkach ciała jest przechowywane w metaloproteinach, ze względu na fakt, że w „stanie wolnym” może katalizować produkcję toksycznych wolnych rodników. Ponadto jest centralnym atomem hemoglobiny oraz wielu enzymów, takich jak katalaza czy peroksydaza.
Gospodarka żelaza u ssaków podlega zaawansowanej kontroli, gdyż jego nadmiar jest wysoce toksyczny. Obecność żelaza jest też wymagana przez wiele szczepów bakterii, więc kontrola jego poziomu pozwala na uniknięcie lub zmniejszenie infekcji, co jest najbardziej prawdopodobnym powodem niskiej zawartości żelaza w mleku ssaków.
Główną przyczyną toksyczności wysokich dawke żelaza jest fakt, że reaguje on z nadtlenkami tworząc wolne rodniki – wysoce reaktywne związki uszkadzające DNA, białka, lipidy i inne składniki komórkowe. Toksyczność żelaza objawia się przy spożyciu ok. 20mg na kilogram masy ciała. 60mg na kg m.c. jest dawką śmiertelną. W przypadkach zatrucia żelazem stosuje się związki chelatujące (wiążące metale) – szczególnie deferoksaminę, wiążącą się z jonami żelaza i powodującą jego wydalenie z organizmu.
Żelazo jest obecne w takich pokarmach, jak czerwone mięso, ryby, drób, nasiona roślin strączkowych, warzywa liściaste. Żelazo zawarte w mięsie (hemowe) jest łatwiej przyswajalne przez ludzki organizm od żelaza pochodzenia roślinnego. W suplementach zazwyczaj występuje w postaci fumaranu żelaza, mimo, że siarczan żelaza jest tańszy i absorbowany w podobnym stopniu, co fumaran. Największą przyswajalność żelazo posiada w postaci chelatów z aminokwasami – jest od 10 do nawet 15 razy lepiej przyswajalne od innych związków żelaza.
UWAGA! Chcesz zamieścić ten artykuł na swojej stronie?
» Pamiętaj o zachowaniu formatowania tekstu i ewentualnych odnośników do reklamowanych stron w formie aktywnej.
» Zamieść informację na temat pochodzenia artykułu wstawiając pod nim poniższy kod w niezmienionej wersji:» Pochwal się w komentarzach gdzie zamieściłeś artykuł. Na pewno jego autor ucieszy się z tego i z chęcią odwiedzi Twoją stronę.